مدل پذیرش کشاورزی ارگانیک در دهستان سراب نیلوفر (بالادربند) کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 دانشجوی دکترای توسعه کشاورزی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 دانشجوی دکتری اگرواکولوژی (بوم‌شناسی زراعی)، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

با وجود کارکردهای مثبت و پرهیزناپذیر نظام کشاورزی ارگانیک، هنوز گرایش چندانی برای پذیرش آن وجود ندارد. این پژوهش با هدف تحلیل سازه‌های مؤثر بر پذیرش کشاورزی ارگانیک توسط کشاورزان در دهستان بالادربند از بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه انجام شده است (96-1395). افزون بر مرور کتابخانه‌ای، از پرسشنامه در عملیات میدانی استفاده شد که روایی پرسشنامه به‌وسیله‌ی نظرسنجی کارشناسان توسعه کشاورزی و پایایی آن با انجام یک بررسی راهنما خارج از نمونه‌ی آماری با محاسبه‌ی ضریب‌های آلفای ترتیبی (93/0-75/0)، پایایی ترکیبی (92/0-75/0) و میانگین واریانس استخراج شده (67/0-55/0) تأیید شد. برای این منظور نرم‌افزارSmart PLSver3 به کار گرفته شد. جامعه‌ی آماری این پژوهش شامل کشاورزان دهستان بالادربند بود (2157 N=) که در نهایت 180 تن از آنان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای برای بررسی انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSSver20 و AMOSver20 استفاده شد. نتیجه مدل‌سازی ساختاری نشان داد که مدل تحقیق دارای برازش مناسبی می‌باشد. در نهایت، اثرهای مستقیم و غیر مستقیم مدل ساختاری پژوهش نتایج نشان دادند که سازه‌ی کنترل محسوس رفتاری، بیش‌ترین تأثیر را بر پذیرش کشاورزی زیستی داشته است و سازه‌های تصمیم به پذیرش، نگرش، دانش و آگاهی، هنجار ذهنی و درک برتری‌ها نسبت به کشاورزی زیستی به ترتیب از دیدگاه تأثیرگذاری بر سازه پذیرش کشاورزی زیستی، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش می‌تواند دستاوردهایی برای مدیران و برنامه‌ریزان در بهبود پذیرش کشاورزی ارگانیک در بین کشاورزان داشته باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Organic Farming Acceptance Model in sarab niloofar (Bala-Darband) Rural District in Kermanshah County

نویسندگان [English]

  • Mousa Aazami 1
  • saeid hedayatiniya 2
  • Javad Mostafavi 3
1 Associate Professor Rural development, Department of Agricultural Education and Extension, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
2 Ph.D Student, Agriculture development, Dept. of Agricultural Education and Extension, Faculty of Agriculture, Bu-Ali-Sina University, Hamedan, Iran.
3 Ph.D Student Agroecology, Dept. of Agronomy and plant breeding, Faculty of Agriculture, ferdowsi University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Despite the positive and inevitable functions of organic farming, this agricultural system still has little desire to accept it by farmers and producers. This study aiming to analyzing the effective factors on the Acceptance of organic farming by farmers in rural areas of the Bala-darband district of central Kermanshah province in Survey research method (2016-2017). In addition to documentary overview, a questionnaire was used in the survey as its validity confirmed by a panel of experts and its reliability was estimated through a guide study outside the statistical sample with Ordinal alpha coefficients (0/75-0/93), Composite Reliability (0/75-0/92) and Average Variance Extracted (0/55-0/67) was confirmed. for this purpose, Smart PLSver3 software was applied. The statistical population of were rural farmers of Bala-Darband (N = 2157) which 180 of them were selected by multistage cluster sampling method as sample group. Both SPSSver20 and AMOSver20 softwares were applied to analyze the collected data from the field. Finally, based on the direct and indirect effects of the developed structural model, The result showed that tangible behavioral control had the most effect on adoption of organic agriculture. Also, factors such as decision on use structures of adoption, Attitude, Knowledge and Cognizance, Subjective Norm and Perceived Usefulness towards organic farming seen as the most effective factors on the structure of organic farming acceptance in order. The results of this research can help managers and policy makers to seek strategies towards better adoption of organic farming among farmers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organic Farming
  • Attitude and Subjective Norm
  • Decision to Accept
آجودانی، ز. مهدی زاده، ح. (1388). زمینه یابی امکان توسعه و ترویج کشاورزی ارگانیک در استان کرمانشاه از دیدگاه کارشناسان کشاورزی. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. 2 (4): 73-65.
آربروکل، ج. (1390). راهنمای جامع AMOS. ترجمه زرافشانی، کیومرث. و کشاورز، مرضیه. کرمانشاه، انتشارات دانشگاه رازی. 626 ص.
بهرامی، م، درویشی، ف.) 1387 (. کشاورزی ارگانیک: گامی مهم در امنیت زیستی. نخستین همایش ملی توسعه پایدار روستایی.
پورقاسم، ف. و علی بیگی، ا. ح. (1392). تحلیل تمایل کشاورزان شهرستان کرمانشاه به جایگزینی کودهای آلی به جای کودهای شیمیایی. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 6 (3): 48-33.
خالدی، م.، لیاقتی، ه.، محمد امینی، م. و وسن، س. (1389). ارزیابی موانع تبدیل به کشاورزی ارگانیک در کانادا. فصل نامه علوم محیطی، شماره 2: 109- 126.
رنجبرشمس، ح. و امیدی نجف آبادی. (1393). عوامل مؤثر بر نگرش مصرف محصولات کشاورزی ارگانیک در تهران. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. 7 (2): 62-51.
ریاحی، ر. (1393). بررسی و تحلیل میزان هم بستگی عوامل مؤثر در پذیرش و گسترش کشاورزی ارگانیک. مجموعه مقالات پنجمین کنگره علوم ترویح و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران و اولین کنفرانس بین‌المللی خدمات مشاوره روستایی در آسیا و اقیانوسیه. 13-11 شهریور ماه 1393، دانشگاه زنجان. 469 ص.
شفیعی، ف. و شعبانعلی فمی. ح. (1386). بررسی نگرش دانشجویان رشته‌های کشاورزی نسبت به اشتغال در بخش کشاورزی (مطالعه موردی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران). نامه انجمن جمعیت شناختی ایران، 192-173.
شوکت فدایی، م.، م. خالدی. و صادقی، ا. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان به کشت محصول ارگانیک در میان گوجه فرنگی کاران استان البرز. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 45 (3): 528-521.
شیری، ن.، ر، عربی. و میرکزاده. ع. ا. (1391). بررسی و تحلیل دانش خیارکاران شهرستان دره شهر نسبت به کشاورزی ارگانیک. مجموعه مقالات اولین کنگره ملی علوم و فناوریهای نوین کشاورزی، دانشگاه زنجان، شهریور 90. صص 77-73.
صندوقی، ع.، و راحلی، ح. (1395). توسعه مدل رفتار برنامه‌ریزی شده برای تبیین قصد تولید محصولات ارگانیک بین گلخانه داران خیار شهرستان اصفهان با متغیر هنجار اخلاقی. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 2-42 (4): 961-974.
عبدالهی، س. (1387). بررسی چشم انداز توسعه کشاورزی ارگانیک در ایران. چاپ اول. تهران: وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی.
غفاری، ر.، ب. حیاتی. و حق جوف م. (1393). عوامل مؤثر بر سطح آگاهی مردم تبریز نسبت به محصولات ارگانیک. مجموعه مقالات پنجمین کنگره علوم ترویح و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران و اولین کنفرانس بین‌المللی خدمات مشاوره روستایی در آسیا و اقیانوسیه. 13-11 شهریور ماه 1393، دانشگاه زنجان. 469 ص.
فرج اللهی، م.، خطیب زنجانی، ن.، دیباواجاری، ط. و نعمتی، ع. (1396). ویژگی‌های مورد نیاز در به کارگیری یادگیری سیار در آموزش کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کشاورزان آذربایجان شرقی. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. 9 (42):120-135.
فرزام، ن. (1393). عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان شالیکار نسبت به کشاورزی ارگانیک در استان مازندران. مجموعه مقالات پنجمین کنگره علوم ترویح و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران و اولین کنفرانس بین‌المللی خدمات مشاوره روستایی در آسیا و اقیانوسیه. 13-11 شهریور ماه 1393، دانشگاه زنجان. 469 ص.
قاسمی، و. (1389). مدل‌سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد Amos Graphics. انتشارات جامعه شناسان، تهران. 376ص.
قدیمی، س. ع.، ح. شعبانعلی فمی. و اسدی، ع. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک (مطالعه موردی: شهرستان فریدن). مجله پژوهش هاى ترویج و آموزش کشاورزى. 5 (4): 80-69.
قدیمی، س. ع.، ح. شعبانعلی فمی. و اسدی، ع. (1393). سنجش نگرش و میزان بکارگیری فناوری‌های کشاورزی ارگانیک توسط سیب زمینی کاران شهرستان فریدن. نشریه دانش کشاورزى و تولید پایدار. 24 (2): 71-55.
کلانتری، خ. (1388). مدل‌سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی. انتشارات فرهنگ صبا، تهران. 243ص.
کوچکی، ع.، ا. غلامی.، ع. مهدوی دامغانی. و تبریزی، ل. (1384). اصول کشاورزی زیستی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
کوچکی، ع.، م. نصیری محلاتی.، ر، مرادی. و منصوری، ح. (1392). پهنه‌بندی وضعیت توسعه کشاورزی پایدار در ایران و ارائه راهبردهای پایداری. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 23 (4): 197-179.
مجردی، غ.، گلباز، ش. و عطایی، ح. (1393). تحلیل سازه‌های پیش‌برنده و بازدارنده پذیرش کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی زنجان. فصل نامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران. 10 (2): 15-1.
محمودی، ح.، ع. مهدوی دامغانی. و لیاقتی، ه. (1387). درآمدی بر کشاورزی ارگانیک (زیستی). چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 288 ص.
ملک سعیدی، ح.، ع. آجیلی. و رضایی مقدم، ک. (1388). عوامل مؤثر بر دانش کارشناسان کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان نسبت به کشاورزی ارگانیک. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 2-40 (2): 91-81.
موسوی، م.، ب. خسروی پور. و ع. سرخی. (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش سبزیکاران شهرستان باوی استان خوزستان نسبت به کشاورزی ارگانیک. فصل نامه راهبردهای توسعه روستایی. 1 (4):160-141.
میردامادی، م و خادمی، ه. (1382). کشاورزی ارگانیک، شناخت و راهکارهای کاربرد آن، مجله جهاد، شماره، 261.
میرسلیمی، ح.، فرهادیان، ه.، خیری، ش. و خسروانی، ف. (1393). بررسی عامل‌های مؤثر بر نظر کشاورزان استان البرز در پذیرش کشاورزی ارگانیک. فصل نامه راهبردهای توسعه روستایی. 1 (3):163-139.
نجفی، غ. و زاهدی، ش. (1384). مسئله پایداری در کشاورزی. مجله جامعه‌شناسی ایران. 6 (2): 106-73.
نصراصفهانی، ا. و میرفندرسکی، س. (1384). بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران و جهان، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی.
نوروزی، ع. و شهبازی، ا. (1389). نقش ترویج در توسعه کشاورزی ارگانیک (زیستی) در روستاهای کشور. مجله توسعه روستایی. 2 (2): 22-1.
هادوی، م. و سارانی، و. ا. (1393). زمینه یابی امکان توسعه و ترویج کشاورزی ارگانیک در مناطق روستایی شهرستان بیرجند از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی. مجموعه مقالات پنجمین کنگره علوم ترویح و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران و اولین کنفرانس بین‌المللی خدمات مشاوره روستایی در آسیا و اقیانوسیه. 13-11 شهریور ماه 1393، دانشگاه زنجان. 469 ص.
هاشمی، ص.، ح. جلالیان. و یعقوبی، ج. (1391). نگرش کشاورزان طشک نی ریز نسبت به کشاورزی ارگانیک. فصل نامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. 22: 92-82.
یادآور، ح.، نامی، م. و ظریفیان، ش. (1397). کاربست تئوری تجزیه رفتار برنامه‌ریزی شده در پذیرش کشاورزی ارگانیک. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 28 (1): 169-183.
 
Beedel, J. and T. Rehman. (2000). Using social-psychology models to unrerstand farmers conservation behavior. Journal of Rural Studies, 16: 117-127.
Casagrande, M., Peigné, J., Payet, V., Mäder., P., Sans, F. X., Blanco-Moreno., JM., Antichi, D., Bàrberi, P., Beeckman, A., Bigongiali, F., Cooper, J., Dierauer, H., Gascoyne, K., Grosse, K., Heb, J., Kranzler, A., Luik, A., Peetsmann, E., Surböck, A., Willekens, A., and David, C. (2015). Organic farmers’ motivations and challenges for adopting conservation agriculture in Europe. Organic Agriculture, 6 (4):281–295.
Fornell, C. and D. F, Larcker. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 48: 39–50.
Hatirli, S. A., Ozkan, B. and Fert, K. (2005). An econometric analysis of energy inputoutput in Turkish agriculture, Renewable and Sustainable Energy Reviews. 9 (6): 608-623.
Karki, L., Schleenbecker, R and Hamm, U. (2011). Factors influencing a conversion to organic farming in Nepalese tea farms. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics, 112 (2): 113–123.
Mukesh, K., Vishal, P. and Dolly, G. (2008). Organic Farming-principles and practices for progressive agriculture. Green Farming, 6:16 –19.
Raykov, T. (1998). Coefficient Alpha and Composite Reliability with Interrelated Nonhomogeneous Items. Applied Psychological Measurement, 22 (4): 375-385.
Rossing, W. A. H., P. Zander., E. Josien., J. C. J. Groot., B. C. Meyer and Knierim, A. (2007). Integrative modelling approaches for analysis of impact of multifunctional agriculture: A review for France, Germany and The Netherlands. Journal of Agriculture, Ecosystems and Environment, 120: 41–57.
Shiming, M. and Sauerborn, J. (2006). Review of history and recent development of organic farming worldwide. Agricultural Sciences in China, 5 (3): 169-178.
Souza, D. G. Cyphers, D. M. and Phipps, T. (1993). Factors affecting the adoption of sustainable agriculture practices. Agricultural and Resource Economics. 22 (2):165-170.
Stobbelaar, D, J., Casimir, G. Borghuis, J. Marks, I. Meije, L. and Zebeda. S. (2006). Adolescents attiudes toward organic food:A survey of 15-to16 years old school children. Internatinal Journal of Consumer studies, 31: 349 – 356
Stolze, M. and Lampkin, N. (2009). Policy for organic farming: Rationale and concepts. Food Policy. Journal Food Policy, 34 (3): 237-244.
Tatlidil, F. F., Boz, I. and Tatlidil, H. (2009). Farmers Perception of Sustainable agriculture and is determinants; A Case Study in Kahraman maras Province of Torkey. Enviromental Development and Sustainablility, 11 (6):1091- 1106.
Yanakittkul, P., and Aungvaravong, C. (2017). Kasetsart Journal of Social Sciences (2017), http://dx. doi. org/10. 1016/j. kjss. 2017. 09. 001, Available online 28 September 2017.
Zumbo, B. D., A. M. Gadermann. and C, Zeisser. (2007). Ordinal Versions of Coefficients Alpha and Theta for Likert Rating Scales. Journal of Modern Applied Statistical Methods, 6: 21-29.