تأثیر دوره‌های آموزشی ترویجی بر توانمندی اقتصادی زنان روستایی عضو صندوق اعتبارات خرد استان سمنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.

2 دانش آموخته دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر دوره‌های آموزشی ترویجی بر توانمندی اقتصادی زنان روستایی استان سمنان بود. جامعه آماری پژوهش شامل 1646 تن زنان روستایی عضو صندوق اعتبارات خرد استان سمنان (نفر) بود که 112 تن از آنان با استفاده از فرمول کوکران به‌عنوان نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. این تحقیق از نوع پیمایشی بوده و برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسش‌نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش‌نامه توسط نظرخواهی از متخصصان و پایایی پرسش‌نامه پس از بررسی اولیه با محاسبه آلفای ترتیبی (برابر با 932/0) تایید شد. نتایج رتبه‌بندی نشانگرهای توانمندی اقتصادی زنان روستایی نشان داد که "استفاده‌ی مناسب از اوقات فراغت برای فعالیت‌های درآمدزا"، "علاقه و پی‌گیری فعالانه در امور شغلی و تولیدی" و"کسب مستمر دانش و مهارت‌های فنی و شغلی" در رتبه‌های اول تا سوم قرار داشتند. بنا بر یافته‌های تحلیل عاملی اکتشافی، مهم‌ترین نشانگرهای توانمندی اقتصادی زنان روستایی در استان سمنان در پنج عامل اشتغال مستقل و پایدار، مشارکت و دسترسی به تسهیلات مالی و اعتباری، مشارکت در امور تولیدی و حرفه‌ای، گسترش ارتباطات در خرید، بازاریابی و فروش، و رهبری و مدیریت کسب و کار گروهی خلاصه شدند که در مجموع توانستند 29/73 درصد از واریانس کل متغیر‌های توانمندی اقتصادی را تبیین کنند. بنا بر یافته‌های هم‌بستگی متغیرها بین مشارکت در دوره‌های آموزشی ترویجی و توانمندی اقتصادی زنان روستایی رابطه مثبت معنی‌داری وجود داشت. تحلیل رگرسیونی نشان داد که شمار دوره‌های آموزشی ترویجی گذرانده شده مهم‌ترین عامل مؤثر بر توانمندی اقتصادی زنان بود که در مجموع 32 درصد متغیر وابسته را تبیین کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Impact of Extension Training Courses on Economic Empowerment of Rural Women in the Semnan Province

نویسندگان [English]

  • SHAHRAM MOGHADDAS FARIMANI 1
  • Mahdieh Sadat Mirtorabi 2
1 Assistant Prof. of Institute of Agricultural Education and Extension, Agriculture Jihad, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
2 PhD. Graduated, Agricultural Extension and Education,Department of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this research was to analysis the Impact of Extension Training Courses on economic empowerment of rural women in the Semnan province in Iran. The statistical population of the study consisted of all members of rural women's microfinance funds in the province of Semnan that 112 of them were selected according to Cochran formula as sample and stratified random sampling method. This research was a survey and a researcher-made questionnaire was used to data collection. Reliability of the questionnaire by calculating Cranach's alpha (α= 0932) and validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts. The results of ranking the determinants of economic empowerment of rural women showed, suitable use of leisure for income-generating activities, Interesting and active pursuit of job and production affairs and continuous acquisition of knowledge, technical and professional skills in the first to third ranks and there are the most important factors of the economic empowerment of rural women in the Semnan province. Also, according to the results of exploratory factor analysis the most important explanations for the economic empowerment of rural women in the Semnan province submitted in 5 factors included: Independent and sustainable employment, access to financial and credit facilities, participation in social and professional affairs, expansion of communication in the purchase, marketing and sales, and leadership and management of business group. These factors, in total, were able to explain 73.29% of the total variance. There is a meaningful positive correlation between participation in educational extensions and four factors explaining the economic empowerment of rural women. The results of regression analysis also showed that the number of extension education courses is the most important factor affecting the economic empowerment of women, which in total explains 32 percent of dependent variable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • economic empowerment
  • microfinance funds
  • rural women
  • extension education courses
جلیلیان، س.، سعدی، ح. (1395). نقش توانمندسازی زنان در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی خانوارهای روستایی، فصل‌نامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 6، شماره 21، صص: 129-141.
دفتر توسعه فعالیتهای کشاورزی زنان روستایی و عشایری. (1396). صندوق اعتبارت خرد زنان روستایی، قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: http://nrw.areeo.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=21823&Site=nrw. areeo.ac&Lang=fa-IR
روشن نیا، د.، خادمی شهریور، ر.، و قوتی، س. (1394). چالش‌ها و موانع اجتماعی کارآفرینی زنان. ماهنامه اجتماعی اقتصادی علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 188. صص: 64-74.
زرافشانی، ک، علی بیگی، ا. و فقیری، م. (1391). رتبه‌بندی صندوق‌های اعتبارات خرد براساس توانمندسازی زنان روستایی استان کرمانشاه. زن در توسعه و سیاست، 10 (1): صص: 105 -124.
سعدی، ح.، یعقوبی فرانی، ا. و جلیلیان، س. (1393)، نقش آموزش‌های ترویجی در توانمندی اقتصادی زنان روستایی، سومین همایش ملی توسعه پایدار روستایی، همدان، مؤسسه آموزش عالی عمران و توسعه، قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: https://www.civilica.com/Paper-FNSSRD03-FNSSRD03_139. html.
شکوری، ع.، رفعت جاه، م.، جعفری، م. (1386). مؤلفه‌های توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثر بر آنها، پژوهش زنان، دوره 5، شماره1، صص: 1-26.
صیده، ط.، اشراقی سامانی، ر.، پورسعید، ع. (1394). عوامل مؤثر بر توانمندی شغلی زنان روستایی، راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، سال دوم، شماره 4، صص: 11-21.
عنابستانی، ع. الف.، شایان، ح.، خسروبیگی، ر.، تقیلو، ع. (1392). نقش مشارکت در توانمندسازی اقتصادی نواحی روستایی با تاکید بر بخش کشاورزی، فصل‌نامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال سیزده، شماره 44، صص: 73-90.
فراشی، م.، رحیمیان، م.، غلامرضایی، س. (1396). اعتبارات خرد، توانمندی یا ناتوانمندی اجتماعی زنان روستایی: مورد مطالعه شهرستان نهاوند. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 13، شماره 2، صص: 189-204.
فقیری، م.، زرافشانی، ک. و علی بیگی، ا. (1393). بررسی تأثیر صندوق‌های اعتبارات خرد بر توانمندسازی زنان روستایی استان کرمانشاه. فصل‌نامه روستا و توسعه، 17 (3): صص:1-22.
قدیری معصوم، م.، احمدی، ا. (1394). سازه‌های مؤثر بر موفقیت صندوق‌های اعتبارات خرد در توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی شهرستان فیروزکوه، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 4، صص 759-772.
قربانی، م.، عوض‌پور، ل. و راسخی، س. (1395) تحلیل سرمایه اجتماعی شبکه زنان روستایی درراستای توانمندسازی جوامع محلی (منطقه مورد مطالعه: روستای بزیجان، شهرستان محلات، استان مرکزی). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 5 (2) صص:273-294.
قلی‌پور، الف و رحیمیان، الف. (1388) رابطه عوامل اقتصادی، فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، فصل‌نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 4: صص: 29-62.
قنبرپور، سمیه و محمد کریم معتمد. (1393)، نقش آموزش در توانمندسازی اقتصادی اجتماعی زنان نوغان‌دار روستایی، اولین همایش ملی کشاورزی، محیط زیست و امنیت غذایی، جیرفت، دانشگاه جیرفت، قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: https://www.civilica.com/Paper-AEFSJ01-AEFSJ01_025.html
قنبری، ی. و انصاری، ر. (1394). شناسایی و تبیین عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رستم). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 4 (3):صص: 1-10.
کرمی دهکردی، ا.، بابایی، ر. (1397). تحلیل نیازهای اطلاعاتی زنان روستایی جهت مدیریت پایدار منبع‌ها طبیعی (مطالعه موردی در حوزه آبخیز قزل تپه استان زنجان). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 4، شماره 1: صص: 163-184.
مرکز آمار ایران (1394). جایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استانهای کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری نفوس و مسکن سال 1395، سازمان برنامه و بودجه کشور.
معاونت بررسی‌های راهبردی (1395). گزارش وضعیت زنان و خانواده در آیینه آمار طی سالهای 95-1390، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
نظری، ع.، و عادلی، ج. (1390). مقایسه اثربخشی اعتبارات خرد بر اقشار جامعه روستایی در نواحی کوهستانی و دشتی شهرستان آزادشهر، فصل‌نامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران. 9 (31) صص: 191-214.
هادیزاده بزار، م.، بوزرجهرمی، خ. (1395). بررسی نقش تعاونی‌های تولید روستایی در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان مناطق روستایی شهرستان نیشابور، فصل‌نامه راهبردهای توسعه روستایی، جلد 3، شماره 4، صص 443-459.
 
Ahmed, S. (2016). Socio-Economic Empowerment of Rural Women: An Overview. International Journal of Social Impact. Vol 1 (3).
Ashburn, K. & warner, A.) 2010 (. Can economic empowerment reduce vulnerability of girls and young women to have?. International center for research on women.
Austrian, K. (2012). Girls leadership and mentoring. The population council and the unadolescent girls task force.
Bhuimali, A. & Poddar, S. (2005). Development of Rural Women through Education and Empowerment, Published by Abhijeet, Delhi.
Bhuyan, D. (2006). Empowerment of Indian Women: A Challenge of 21st Century. Orissa Review, January, 60-63.
Hasani Amiri, F. & Din Panah, Gh. (2014). Factor Influencing On Economic Capacity Building of Rural Women In Iran. European Journal of Zoological Research,3 (1):48-54.
Heidari Sarban, V. & Hassanzadeh, M. (2014). Survey of Barriers to Rural Women Economic Empowerment in Iran. European Online Journal of Natural & Social Sciences. 3 (3) ; 494-500.
Lilian, U. K. & Mbabazi, P. (2015). The Impact of Women Economic Empowerment Projects on Their Socio-Economic Development In Rwanda: The Case Of Agaseke Project. European Journal of Business & Social Sciences. 4 (6):59-87.
Mayoux, L. (2005). Micro-Finance and the Empowerment of Women -A review of the key issues. Available at: www.lilo.org.
OECD (2012). Women's Economic Empowerment. The OECD Dac Network On Gender Equality.
Pattu Meenakshi, S., Venkata Subrahmanya, C. V. and Ravichandran, K. (2013). Entrepreneurshipas a tool for the empowerment of rural women in India, IOSR Journal of Humanities and Social Science, 13 (5): 7-12.
Salwa, A. H. F., Azahari, A. M. & Tamkin, B. J. (2013). Success Factors of Successful Microcredit Entrepreneurs: Empirical Evidence from Malaysia. International Journal of Business and Social Science. 4 (5):153-159.
Selvaraj, N. & Suganya, M. (2015). Rural Women Empowerment Through Capacity Building-A Study With Reference To Micro Credit Programmes In Tamilnadu, India. International Journal of Research in Management, Economics & Commerce. 5 (3):20-52
Sultana, S. & Hasan, S. S. (2012). Impact of Micro Credit On Economic Empowerment Of Rural Women. The Agriculturists. 8 (2): 43-49.