نقش عامل‌های مختلف در نگرش، مهارت و دانش باغداران ساری در زمینة عملیات داشت مرکبات با تأکید بر آموزش‌های ترویجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

مدیریت عملیات داشت نقش بسیار مهمی در افزایش عملکرد محصول مرکبات دارد و آموزش‌های ترویجی از جمله راهکارهای مهم برای آشنایی باغداران با این عملیات است. در این راستا، این پژوهش با هدف تعیین نقش عوامل مختلف در نگرش، مهارت و دانش باغداران ساری در زمینة عملیات داشت مرکبات با تأکید بر آموزش‌های ترویجی و در سال 1399 انجام شد. دیدمان تحقیق از نظر ماهیت موضوع، کمّی بوده، نوع تحقیق توصیفی و از نوع علّی- مقایسه‌ای و از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، میدانی بود. جامعه آماری شامل دو گروه باغداران آموزش دیده و آموزش ندیده بودند. با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و استفاده از جدول مورگان، 120 تن باغداران آموزش دیده و با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای و استفاده از فرمول کوکران 120 تن باغداران آموزش ندیده به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که روایی محتوایی با نظرخواهی از اعضای هیات علمی دانشگاه و کارشناسان جهاد کشاورزی و پایایی آن با استفاده از ضریب تتای ترتیبی سنجیده شد (دامنة 704/0 تا 920/0). نتایج آزمون میانه نشان داد بین دو گروه از نظر سویه‌های نگرش در مورد تغذیه و هرس، مهارت تغذیه و مدیریت تلفیقی آفات و دانش تغذیه، هرس، مدیریت تلفیقی آفات و آبیاری، تفاوت معنی‌دار وجود دارد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد آموزش‌های ترویجی بیشترین نقش را در سویه نگرشی و کمترین نقش را در سویه مهارتی در زمینة عملیات داشت مرکبات داشته است. نتیجة تحلیل رگرسیون ترتیبی نشان داد که متغیرهای سن، رضایت از شغل باغداری، میزان دسترسی به اطلاعات سایر منابع آموزشی در زمینة مدیریت داشت و در اختیار داشتن ادوات و تجهیزات عملیات داشت، نقش منفی و متغیرهای تعداد اعضای خانواده شاغل در کار باغداری و میزان پیگیری شخصی در زمینة کسب اطلاعات مدیریت داشت، نقش مثبت بر نگرش، مهارت و دانش باغداران در زمینة عملیات داشت مرکبات داشته‌‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Various Factors in the Attitude, Skills and Knowledge of Sari Gardeners in the Field of Citrus Operations with Emphasis on Extension Training

نویسندگان [English]

  • Sima Kazemi 1
  • Gholamhossein Abdollahzadeh 2
2 Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

Keeping operations management has a very important role in increasing the Citrus crop yield and extension training is one of the important strategies to familiarize gardeners with the keeping operations management of Citrus orchards. In this regard, this study was conducted to determine the role of various factors in the attitude, skills and knowledge of Sari gardeners in the field of Citrus operations with emphasis on extension training in 2020. The view of the research was quantitative in terms of the nature of the subject, the type of research was descriptive and causal-comparative and in terms of the method of data collection was survey. The statistical population consisted of two groups of trained and untrained gardeners. With simple random sampling method and using Morgan table, 120 trained gardeners and with multi-stage random sampling method and using Cochran's formula, 120 untrained gardeners were selected as the research sample. The results of the Median test showed that there is a significant difference between the two groups in terms of components of attitude about nutrition and pruning, skill of nutrition and integrated pest management and knowledge of nutrition, pruning, integrated pest management and irrigation. The results of Friedman test showed that extension training had the most roles on the attitude component and the least role on the skill component in the field of Citrus keeping operations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extension training
  • Gardeners
  • Behavior change
  • Citrus

مراجع

  • آقاجان‌زاده، س و عبادی، ه. (1390). سند راهبردی توسعه تحقیقات مرکبات ایران. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور.
  • آمی سماء، ر. (1400). تحلیل اقتصادی اپیدمی کرونا در محصولات باغبانی (مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری). مجموعه مقالات دوازدهمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، 11 و 12 خرداد 1400، دانشگاه کردستان.
  • اتحادی، م.، روستا، ک. و قلی نیا، ج.م. (1390). بررسی اثربخشی رهیافت مدرسه مزرعه کشاورز در گسترش مدیریت تلفیقی آفات از دیدگاه کشاورزان (بررسی موردی استان سیستان و بلوچستان). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 7، شماره 1، ص 40-27.
  • احسان، ع.، سلیمان‌زاده، ز. و حقیقی، م. (1389). بررسی بازاریابی مرکبات دزفول. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هجدهم، شماره 72، ص 41-25.
  • اردستانی، م.، طوسی، م. و خالدی، ک. (1389). بررسی بازاریابی داخلی پرتقال شمال ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هجدهم، شماره 71، ص 47-67.
  • اربابی، م.، مافی پاشاکلایی، ش. ع. و غلامزاده چیتگر، م. (1399). دستورالعمل فنی کنترل شیمیایی کنه قرمز مرکبات با بکارگیری کنه‌کش انویدور- اسپید. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت ترویج و آموزش کشاورزی، کرج: نشر آموزش کشاورزی.
  • اسکندری، ف.، کریمی، ز. و خالدی، خ. (1397). تاثیر برنامه‌های آموزشی - ترویجی بر رفتار حفاظت آب توسط کشاورزان، مورد مطالعه: کشاورزان دهستان زالوآب شهرستان روانسر. دوره 14، شماره 1، ص 183-170.
  • اسکو، ت.، چیذری، م. و رسولی، ف. (1386). بررسی تأثیر رهیافت مشارکتی مدرسه مزرعه کشاورز بر دانش و نگرش شالیکاران پیرامون مبارزه بیولوژیک بر علیه کرم ساقه خوار برنج (بررسی موردی استان مازندران). مجله علوم کشاورزی ایران، دوره 2-38، شماره 1، ص 119-109.
  • اسماعیل‌پور، س.، گرامی، ف. و پورغزنوی، م. (1395). ارائه مدل و چارچوبی برای پیاده سازی آموزش‌های سازمانی مجازی موثر و کارآمد بر اساس مدل موفقیت سیستم های اطلاعاتی. کنفرانس بین‌المللی نخبگان مدیریت، 12 خرداد 1395، تهران، سالن همایش-های بین المللی دانشگاه شهید بهشتی.
  • بشارت ده، م.، نوروزی، ق. و فیض‌آبادی، ی. (1398). ارزیابی کارآیی اقتصادی-زیست‌محیطی تولید نارنگی در استان مازندران با رویکرد توسعه اقتصاد روستایی. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 8، شماره 4، ص 215-194.
  • دین‌پناه، غ.، میردامادی، م.، چیذری، م. و علوی، و. (1388). تحلیل تأثیر رهیافت مدرسه مزرعه کشاورز بر پذیرش مبارزه بیولوژیک از سوی شالیکاران شهرستان ساری. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 4، شماره 1، ص 84-75.
  • رزاقی بورخانی، ف.، رضوانفر، ا.، موحد محمدی، ح و حجازی، ی. (1399). موانع استقرار فناوری‌های عملیات مناسب کشاورزی در راستای پایداری باغات مرکبات استان مازندران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-51، شماره 2، ص 617-633.
  • سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. (1398). اطلاعات سطح، تولید و عملکرد محصولات باغی استان مازندران. 30 ص.
  • شاهانی، ا. (1399). بررسی عامل‌های مؤثر بر پذیرش استفاده از کنترل بیولوژیکی توسط باغداران مرکبات علیه آفت مگس مدیترانه‌ای در شهرستان ساری. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال 13، شماره 3، ص 60-47.
  • شاه‌پسند، م.ر. و سواری، م. (1396). عامل‏های موثر بر سطح دانش فنی تولیدکنندگان انار استان مرکزی. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، دوره 9، شماره 43، ص 117-104.
  • شکرزاده، م.، کرمی، م، جعفری ولوجائی، م و زمانی رنانی، آ. (1392). بررسی میزان باقی‌مانده سم دیازینون در پرتقال تامپسون. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 23، شماره 105، ص ۹۱-۹۹.
  • صفری شالی، ر و حبیب‌پورگتابی، ک. (1394). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده های کمی). تهران: انتشارات لویه، 866 ص.
  • عبادی، ه.، رایینی سرجاز، م و غلامی سفیدکوهی، م. ع. (1394). تعیین عمق‌های آستانه‌ای آب آبیاری برای تولید مرکبات در مناطق مرطوب ایران. نشریه آبیاری و زهکشی ایران شماره 6، جلد 9، ص 926-918.
  • عیدی، ا.، کاظمیه، ف. و ظریفیان، ش. (1400). واکاوی عامل‌های موثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی (مطالعه موردی گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه). دانش کشاورزی و تولید پایدار، دوره 31، شماره 2، ص 375-361.
  • قربانی پیرعلیدهی، ف.، زرافشانی، ک. و جلیلیان، ف. (1390). بررسی اثربخشی رهیافت مدرسه در مزرعه در بین باغداران استان کرمانشاه بر مبنای مدل KASA. پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره چهارم، ص 207-183.
  • قنبری نیاکی، ح. و بیک‌نژاد، ص. (1387). مدرسه در مزرعه و تسهیل‌گری. سازمان جهاد کشاورزی مازندران مدیریت هماهنگی ترویج کشاوری، نشریه ترویجی شماره 1/11/87/، ص 21-1.
  • کمالی جامخانه، م.، صادقی، ح. و مرادی، ح. (1398). تأثیر روش هرس و موقعیت شاخه بر برخی صفات میوه پرتقال تامسون ناول. یازدهمین کنگره علوم باغبانی ایران، 4 - 7 شهریور 1398، دانشگاه ارومیه. ص 5-1.
  • محصل اخلاقی، ن.، مرادی، ا.، ترابیان، ع.، حاجی سید محمد شیرازی، ر. و صیادی، م. (1399). بررسی تأثیر سموم کشاورزی و فلزات سنگین بر کیفیت آب شرب چاه های شهر ساری. فصلنامه علمی و تخصصی مهندسی آب. دوره 8، شماره 4، ص 78-61.
  • محمدی، م. و رفیعی، ح. (1399). بررسی اثرات عرضه فصلی و درجه‌بندی بر مشخصه‌های بازاریابی محصول های کشاورزی (بررسی موردی مرکبات استان مازندران). تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 12، شماره 2، ص 210-177.
  • مقدسی، ج. و نوروززاده، ر. (1388). مقایسه سطح دانش، نگرش و مهارت دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات بهره‌مند از آموزش مجازی و سنتی در دانشگاه آزاد اسلامی. مجله مدیریت فرهنگی، سال سوم، شماره ششم، ص 106-95.
  • موحدی، ر.، قادری مقتدر، ن.، بلالی، ح. و شیرخانی، م. (1397). عامل‌های مؤثر بر مهارت کشاورزان دراستفاده بهینه ازمنبع‌های آب کشاورزی: بهار، استان همدان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، دوره 10،شماره 47، ص 35-15.
  • میرزایی، ع. ع.، موحد محمدی، ح. و طهماسبی، م. (1389). بررسی تأثیر طرح مدرسه مزرعه کشاورز بر افزایش سطح اطلاع نخل‌داران از مباحث مدیریت تلفیقی آفات. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-41، شماره 4، ص 499-491.
  • نعیمی، ا.، نجفلو، پ. و سبحانی، م.ج. (1394). نقش آموزش، ترویج و اطلاع‌رسانی در توسعه فناوری زیستی کشاورزی از دیدگاه متخصصان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، دوره 7، شماره 33، ص 110-97.
  • Al-Ansari, A.I. and Mohammed Ali Hasan, A. (2021). The role of extension farms in developing the knowledge, skills, and attitudes of farmers in the Provinces of Central Iraq. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 761 (1), 1-17.
  • Erbaugh, J.M., Donnermeyer, J., Amujal, M. and Kidoido, M. (2010). Assessing the impact of Farmer Field School participation on IPM adoption in Uganda. Journal of International Agricultural and Extension Education, 17(3), 5-17.
  • Khatam, A., Muhammad, Sh., Mehmood Chaudhry, Kh. and Khan, M. (2014). Impact of Farmer Filed Schools on skill development of farming community in Khyber Pakhtunkhwa Province, Pakistan. Sarhad Journal of Agriculture, 30 (2), 291-295.
  • Kazeem, A.A., Dare A., Olalekan, O., Abiodun, S.E. and Komolafe, T.L. (2017). Attitudes of farmers to extension trainings in Nigeria: Implications for adoption of improved agricultural technologies in Ogun state southwest region. Journal of Agricultural Sciences Belgrade, 62(4), 423-443.
  • Meena, M.S. and Singh, K.M. (2019). A Study on impact of training for efficient water management in Agriculture. ICAR-ATARI, Jodhpur, RPCAU, Pusa, MPRA Paper No. 98115.
  • Moumenihelali, H. and Ahmadpour, A. (2013). Impact of farmers' field school approach on knowledge, attitude and adoption of rice producers toward biological control: The case of Babol Township, Iran. World Applied Sciences Journal, 21(6), 862-868.
  • Pananurak, P. (2010). Impact assessment of Farmer Field Schools in cotton production in China, India and Pakistan. A publication of the pesticide policy project Hanover, special issue publication series, 14, 1-201.
  • Victor, A.N., Luqman, M., Shiwei, X., Wen, Y. and Zeeshan Majeed, M. (2017). Farmer Field School’s training on knowledge level of citrus growers regarding improved production practices. Ciencia Rural, 47(10), 1-7.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار